YENİ DELHİ: BM’nin “işlevsiz” sistemi Güvenlik Konseyi BM, daimi üyelerinden birinin Ukrayna’ya saldırmasından kaynaklanan “saçma” duruma yansıdı ve küresel yapının krizle başa çıkamaması, acil reform ihtiyacını güçlendiriyor, BM Genel toplantı Başkan Csaba Korosi Pazartesi dedi.
Bir düşünce kuruluşunda yaptığı konuşmada, korosi BM Güvenlik Reformu için şiddetle atıldı Konsey dünya gücünün değişen dengesini ve farklı ülkelerin ekonomik ağırlıklarını yansıtmak ve değişiklikleri meydana getirmek için yaklaşık 17 yıl önce başlayan yavaş süreci eleştirdi.
Ayrı bir gelişmede, şu anda üç günlük bir ziyaret için Hindistan’da bulunan BM diplomatı düzenlediği basın toplantısında Yeni Delhi’nin Hindistan için çok şey yaptığını söyledi. ABD Güvenlik Konseyi reform ve hem organda hem de BM Genel Kurulunda Ukrayna ile ilgili tüm konularda çok aktifti.
Korosi Pazartesi günü Dışişleri Bakanı ve Başbakan Narendra Modi ile bir araya geldi S.Jaishankar ve Petrol ve Doğal Gaz Bakanı Hardeep Singh Puri, genel olarak BM ile ilgili olanlar da dahil olmak üzere acil küresel meselelere odaklanıyor.
Hindistan, nüfusunun büyüklüğü ve uluslararası ilişkilerdeki rolü göz önüne alındığında, BM Güvenlik Konseyi’nde kalıcı üyelik talep ediyor. Mevcut daimi üyeler, BM Güvenlik Konseyi Çin, Fransa, Rusya, İngiltere ve ABD’dir.
Hindistan Dünya İşleri Konseyi’nden (ICWA) bir grup diplomat, stratejik işler uzmanı ve akademisyenle konuşan UNGA başkanı, reform sürecini ilerletecek bir metin üzerinde neden hala anlaşma sağlanamadığını da sorguladı.
“Bunun bir süresi var mı? Yok sanmıyorum. Müzakere metni var mı, yok… Siz hiç müzakere metni olmayan bir müzakere süreci gördünüz mü? Net bir zaman çerçevesi olmayan müzakere sürecinin ne zaman teslim edileceği var” diye sordu.
“Üye ülkeler bunu neden yapamıyor? Çünkü çıkarlar çok bölünmüş ve bazıları için bir reformu uygulamaya koymaktansa mevcut işlevsiz aşamayı görmek daha iyi” dedi.
Şu anda 77. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na başkanlık eden Macar diplomat, Hindistan’ın son BM Güvenlik Konseyi üyeliği sırasında Ukrayna’da barış ve çatışmadan etkilenen insanlara yaptığı insani yardım çağrısına övgüde bulundu.
Korosi, Ukrayna’daki savaşın tarifsiz acılara ve yerinden edilmelere neden olduğunu ve dünya çapında bir enerji ve gıda krizini “ortaya çıkardığını” söyledi.
BM Genel Kurulu Başkanı ayrıca, salgınla başa çıkmalarına yardımcı olmak için çok sayıda ülkeye tıbbi yardım ve COVID-19 aşıları gönderdiği için Yeni Delhi’ye övgüde bulundu.
Korosi, Rusya’nın geçen yıl Şubat ayında Ukrayna’yı işgal etmeye başlamasının ardından vatandaşlarını Ukrayna’dan güvenli bir şekilde tahliye ettiği için Hindistan’a da övgüde bulundu.
BM Güvenlik Konseyi reformu konusunda, BMGK Başkanı üye devletleri BM Güvenlik Konseyi reformuna yönelik adım adım yaklaşımın bir parçası olarak uzlaşmaya ve hatta kısmi anlaşmaları düşünmeye çağırdı. “Aksi takdirde çok zor olacak.”
Korosi, Ukrayna’daki savaşı ve reform sürecini devam ettirecek bir metin üzerinde anlaşmaya varılmamasını, karşı karşıya olduğu en büyük iki sorun olarak tanımladı.
“Karşılaştığımız iki büyük sorun var. Biri Ukrayna’daki savaştan kaynaklandı. Güvenlik Konseyi, bir daha savaş olmamasını sağlamak için uluslararası barış ve güvenlikten sorumlu ana organ olarak 1945’te kuruldu.” .
BM Güvenlik Konseyi’nin amacının savaşı ve yaygın yıkımı önlemek olduğunu, bu nedenle Konsey’in ellerine olağanüstü yetkiler verdiğini söyledi.
“Ya Güvenlik Konseyi üyelerinden biri, veto hakkı da dahil olmak üzere olağanüstü yetkilere sahip daimi üyelerden biri komşusuna saldıran olursa. Bu, Güvenlik Konseyi’nin başa çıkamayacağı bir durum yarattı. Bu sorun” dedi Korosi. .
“Ukrayna’daki savaşın en başından beri Güvenlik Konseyi, Ukrayna’ya karşı savaşla ilgili herhangi bir karar alamıyor. Dolayısıyla Konseyin işlevsizliğini anlatan saçma bir durum.”
BM Genel Kurulu başkanı, BM’nin gerekeni yapmasını bekleyen milyonlarca insanın BM Güvenlik Konseyi’nin Ukrayna’daki krize yaklaşımından hayal kırıklığına uğradığını söyledi.
“Milyonlarca insan Güvenlik Konseyi’nin savaşların bir daha yaşanmamasını sağlamasını bekleseydi hüsrana uğrarlardı. Bunu anlayabiliyorum” dedi.
Korosi, BM Güvenlik Konseyi’nin oluşumu ve çalışma tarzının 1945-46’daki İkinci Dünya Savaşı’ndan sonraki duruma dayandığını söyledi.
“O zamandan bu yana çok şey değişti. Dünya ekonomisi değişti, dünyadaki güç dengeleri değişti… Bu nedenle, ülkelerin ve dünya liderlerinin Güvenlik Konseyi’nin reforme edilmesini talep etmek için giderek daha sabırsız olmaları kesinlikle anlaşılır bir şey.” dedi.
UNGA başkanı, üye devletler isterse reform sürecinin devam edebileceğini söyledi.
“Bir tür ortak anlayışa, bir tür uzlaşmaya varmak Üye Devletlerin elindedir. Üye Devletlerden dikkatlice düşünmelerini şiddetle rica ettim. Bir süreç için 17 yıl daha harcamak mı yoksa sonuçları şu şekilde mi görmek istiyorsunuz? en kısa zamanda? Bakın” dedi.
“İkinci seçeneğe gitmek isterlerse, uzlaşmak zorunda kalacaklar, anlaşmalar yapmak zorunda kalacaklar. Belki kısmi anlaşmalar. Belki adım adım bir yaklaşım. Aksi takdirde olacak çok ama çok zor” dedi.
Basın toplantısında konuşan BM Genel Kurulu Başkanı, BM Genel Kurulu’na üye ülkeler arasında BM Güvenlik Konseyi reform süreci konusunda görüş ayrılıkları olduğunu ve beş daimi üye ülkenin bu konuda pek hevesli olmadığı izlenimi edinildiğini söyledi.
Genel Kurul’da BM Güvenlik Konseyi’nde reform yapılmasına ilişkin bir karar olması gerektiğini, ancak Genel Kurul’un bu konuda her zaman “çok bölünmüş” olması nedeniyle bunun kabul edilemediğini söyledi.
“Güvenlik Konseyi reformundan sorumlu hükümetler arası müzakereler için iki yeni eşbaşkan atadım ve müzakereler başlamak üzere” dedi.
Ukrayna’daki çatışmayla ilgili olarak, ateşkese ulaşılması gerektiğini ve savaşan tarafların uygun görmesi halinde BM ve Genel Kurulun tarafların müzakereleri başlatmasına yardımcı olmaya hazır olacağını söyledi.