Sevval
New member
Olumsuzluk Eki ve Fiilimsi: Olumsuzluk Ekinin Fiilimsi Oluşturup Oluşturamayacağı Üzerine Bir İnceleme
Türk dilinin önemli dil bilgisi özelliklerinden biri olan fiilimsi, bir fiilin sıfat, zarf ya da isim gibi kullanılmasıyla ortaya çıkan bir yapıdır. Fiilimsiler, hem cümlede yüklem olabilen fiillerin yerini tutar hem de fiil olmayan bir işlevle anlamlı bir cümle oluşmasına katkı sağlar. Olumsuzluk eki ise fiilimsinin nasıl şekillendiğini etkileyebilecek önemli dil bilgisi ögelerindendir. Bu makalede, olumsuzluk ekinin fiilimsi oluşturup oluşturamayacağı sorusu üzerine bir inceleme yapılacak ve bu soruya yönelik benzer sorulara yanıtlar verilecektir.
Olumsuzluk Ekinin Fiilimsi ile İlişkisi
Türkçede fiilimsiler, fiilden türeyen ve fiil köklerine eklenen eklerle oluşturulurlar. Bu ekler sırasıyla –mek, -me, -dik, -acak, -ken gibi eklerdir. Fiilimsi, bir fiil kök ya da gövdesine eklenen bu eklerle türetilir ve fiilin anlamını değiştirmeden ona başka bir işlev kazandırır. Fiilimsiler, cümlede sıfat, zarf veya isim gibi işlevler üstlenebilir.
Olumsuzluk eki ise Türkçede fiilin olumsuz hale gelmesini sağlar. Bu ek, fiil köküne –me veya –ma ekleri ile gelir. Ancak bu eklerin fiilimsi oluşturup oluşturamayacağı üzerine dil bilgisi açısından bazı belirsizlikler ve tartışmalar mevcuttur. Çünkü olumsuzluk eki, doğrudan fiilimsilerin oluşturulmasında yer almaz.
Olumsuzluk Eki Fiilimsi Oluşturabilir Mi?
Olumsuzluk eki, genellikle fiil köklerine eklenerek fiilin olumsuz hale gelmesini sağlar. Ancak bu ek, fiilimsinin türetilmesinde doğrudan yer almaz. Örneğin, "yazmak" fiilinden türeyen "yazmamış" kelimesi bir fiil köküne olumsuzluk eki eklenerek türetilmiş bir fiildir, ancak bir fiilimsi değildir. Burada fiilin "yaz" köküne eklenen –ma olumsuzluk eki, fiilin olumsuz anlamını oluşturur ancak bu türetilen kelime bir fiilimsi değildir. Çünkü fiilimsiler genellikle bir fiilden türetilen ve cümlede sıfat, zarf veya isim olarak kullanılan kelimelerdir.
Bu durum, olumsuzluk ekinin fiilimsi oluşturamaması anlamına gelir. Olumsuzluk eki yalnızca fiili olumsuz hale getirir, fakat fiilimsi oluşturmak için kullanılan ekler (örneğin –dik, -mek) fiilin anlamını başka bir şekilde değiştirir. Dolayısıyla olumsuzluk eki, fiilimsilerin türemesinde bir rol oynamaz.
Fiilimsi Oluşumunda Hangi Ekler Kullanılır?
Türkçede fiilimsi oluşturulurken kullanılan başlıca ekler şunlardır:
- **-mek / -mak**: Bu ek, fiilin mastar haliyle fiilimsi oluşturur. Örneğin: "yazmak", "görmek".
- **-dik / -mak**: Bu ek, fiilden sıfat fiilimsi oluşturur. Örneğin: "yazdık", "görülmüş".
- **-ecek / -acak**: Bu ek, fiilden gelecek zaman fiilimsi oluşturur. Örneğin: "gidecek", "yazacak".
- **-ken**: Fiilden zaman zarfı fiilimsi oluşturur. Örneğin: "gelirken", "yazarken".
Olumsuzluk eki ise fiilimsi oluşturmak yerine sadece fiilin anlamını olumsuzlaştıran bir ek olduğundan fiilimsi türetmek için kullanılmaz.
Olumsuzluk Ekinin Fiilimsi ile İlişkili Olarak Kullanımı
Olumsuzluk ekinin fiilimsilerle birlikte kullanılması durumu dilde karşımıza çıkabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken, olumsuzluk ekinin fiilimsi yaratmadığı, yalnızca var olan fiilimsilerin anlamını olumsuz hale getirdiğidir. Örneğin, "yazmamak" ifadesinde "yaz" fiilinden türetilen "yazmak" fiilinden olumsuzluk eki olan –ma eklenmiştir. Ancak "yazmamak" kelimesi fiil olup, fiilimsi olarak kullanılamaz.
Bu tür örneklerde olumsuzluk eki fiilimsilerin türetilmesinde bir rol oynamaz. Yalnızca cümledeki yükleme bağlı olarak fiilin anlamını olumsuzlaştırır. Örneğin: "Yazmamak", "yazmama" gibi fiil köklerine olumsuzluk ekleri gelirken, fiilimsi kullanımı doğrudan gerçekleşmez.
Olumsuzluk Ekinin Fiilimsi Oluşturup Oluşturamayacağına Dair Sonuçlar
Sonuç olarak, olumsuzluk eki, fiil köklerine eklenen ve fiilin olumsuz anlamını yaratan bir dil bilgisi ekidir. Bu ek, fiil kökünü doğrudan olumsuzlaştırarak fiilin anlamını değiştirir. Ancak fiilimsi oluşturulmasında yer almaz. Fiilimsi oluşturmak için kullanılan ekler, genellikle fiilin anlamını değiştiren, onu sıfat, zarf veya isim olarak kullanılabilir hale getiren eklerdir. Bu nedenle, olumsuzluk eki fiilimsi oluşturamaz.
Olumsuzluk Ekinin Fiilimsi ile Benzerlik Gösteren Durumlar ve Örnekler
Olumsuzluk eki ve fiilimsi arasındaki farkları anlamak için, fiilimsi ve fiil arasındaki bazı benzerlikleri ele almak faydalı olabilir. Bir fiil cümlede yüklem olabilirken, fiilimsiler de sıfat, zarf veya isim olarak kullanılabilir. Ancak, fiilimsi oluşturulurken fiilin anlamı genellikle değişir. Örneğin, "görmek" fiili "görme" olarak bir fiilimsiye dönüşürken, anlamı hala fiil olarak kalır ancak farklı bir işlev kazanır. Olumsuzluk eki ise yalnızca fiilin anlamını olumsuzlaştırarak dilde başka bir kullanımı sağlamaz.
Başka bir örnek olarak, "gitmek" fiilinden türetilen "gitmeye" fiilimsisi, bir isim gibi kullanılabilirken, "gitmemek" gibi olumsuz bir kullanımda fiilin olumsuzluğu ortaya çıkar, ancak fiilimsi olma durumu gerçekleşmez.
Sonuç ve Değerlendirme
Olumsuzluk eki, fiilin olumsuz hale gelmesini sağlasa da fiilimsi oluşturmakta kullanılmaz. Fiilimsiler, fiilden türetilen ve belirli eklerle oluşan kelimelerdir. Olumsuzluk eki ise fiilin anlamını değiştirmeden yalnızca olumsuzlaştırır. Bu yüzden olumsuzluk ekinin fiilimsi oluşturup oluşturamayacağı sorusunun yanıtı, Türkçe dil bilgisi açısından olumsuz olacaktır. Olumsuzluk ekinin fiilimsilerle karıştırılması, fiil köklerinin türetilmesi ve fiilimsiler arasındaki işlevsel farkların doğru anlaşılması açısından önemlidir.
Türk dilinin önemli dil bilgisi özelliklerinden biri olan fiilimsi, bir fiilin sıfat, zarf ya da isim gibi kullanılmasıyla ortaya çıkan bir yapıdır. Fiilimsiler, hem cümlede yüklem olabilen fiillerin yerini tutar hem de fiil olmayan bir işlevle anlamlı bir cümle oluşmasına katkı sağlar. Olumsuzluk eki ise fiilimsinin nasıl şekillendiğini etkileyebilecek önemli dil bilgisi ögelerindendir. Bu makalede, olumsuzluk ekinin fiilimsi oluşturup oluşturamayacağı sorusu üzerine bir inceleme yapılacak ve bu soruya yönelik benzer sorulara yanıtlar verilecektir.
Olumsuzluk Ekinin Fiilimsi ile İlişkisi
Türkçede fiilimsiler, fiilden türeyen ve fiil köklerine eklenen eklerle oluşturulurlar. Bu ekler sırasıyla –mek, -me, -dik, -acak, -ken gibi eklerdir. Fiilimsi, bir fiil kök ya da gövdesine eklenen bu eklerle türetilir ve fiilin anlamını değiştirmeden ona başka bir işlev kazandırır. Fiilimsiler, cümlede sıfat, zarf veya isim gibi işlevler üstlenebilir.
Olumsuzluk eki ise Türkçede fiilin olumsuz hale gelmesini sağlar. Bu ek, fiil köküne –me veya –ma ekleri ile gelir. Ancak bu eklerin fiilimsi oluşturup oluşturamayacağı üzerine dil bilgisi açısından bazı belirsizlikler ve tartışmalar mevcuttur. Çünkü olumsuzluk eki, doğrudan fiilimsilerin oluşturulmasında yer almaz.
Olumsuzluk Eki Fiilimsi Oluşturabilir Mi?
Olumsuzluk eki, genellikle fiil köklerine eklenerek fiilin olumsuz hale gelmesini sağlar. Ancak bu ek, fiilimsinin türetilmesinde doğrudan yer almaz. Örneğin, "yazmak" fiilinden türeyen "yazmamış" kelimesi bir fiil köküne olumsuzluk eki eklenerek türetilmiş bir fiildir, ancak bir fiilimsi değildir. Burada fiilin "yaz" köküne eklenen –ma olumsuzluk eki, fiilin olumsuz anlamını oluşturur ancak bu türetilen kelime bir fiilimsi değildir. Çünkü fiilimsiler genellikle bir fiilden türetilen ve cümlede sıfat, zarf veya isim olarak kullanılan kelimelerdir.
Bu durum, olumsuzluk ekinin fiilimsi oluşturamaması anlamına gelir. Olumsuzluk eki yalnızca fiili olumsuz hale getirir, fakat fiilimsi oluşturmak için kullanılan ekler (örneğin –dik, -mek) fiilin anlamını başka bir şekilde değiştirir. Dolayısıyla olumsuzluk eki, fiilimsilerin türemesinde bir rol oynamaz.
Fiilimsi Oluşumunda Hangi Ekler Kullanılır?
Türkçede fiilimsi oluşturulurken kullanılan başlıca ekler şunlardır:
- **-mek / -mak**: Bu ek, fiilin mastar haliyle fiilimsi oluşturur. Örneğin: "yazmak", "görmek".
- **-dik / -mak**: Bu ek, fiilden sıfat fiilimsi oluşturur. Örneğin: "yazdık", "görülmüş".
- **-ecek / -acak**: Bu ek, fiilden gelecek zaman fiilimsi oluşturur. Örneğin: "gidecek", "yazacak".
- **-ken**: Fiilden zaman zarfı fiilimsi oluşturur. Örneğin: "gelirken", "yazarken".
Olumsuzluk eki ise fiilimsi oluşturmak yerine sadece fiilin anlamını olumsuzlaştıran bir ek olduğundan fiilimsi türetmek için kullanılmaz.
Olumsuzluk Ekinin Fiilimsi ile İlişkili Olarak Kullanımı
Olumsuzluk ekinin fiilimsilerle birlikte kullanılması durumu dilde karşımıza çıkabilir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken, olumsuzluk ekinin fiilimsi yaratmadığı, yalnızca var olan fiilimsilerin anlamını olumsuz hale getirdiğidir. Örneğin, "yazmamak" ifadesinde "yaz" fiilinden türetilen "yazmak" fiilinden olumsuzluk eki olan –ma eklenmiştir. Ancak "yazmamak" kelimesi fiil olup, fiilimsi olarak kullanılamaz.
Bu tür örneklerde olumsuzluk eki fiilimsilerin türetilmesinde bir rol oynamaz. Yalnızca cümledeki yükleme bağlı olarak fiilin anlamını olumsuzlaştırır. Örneğin: "Yazmamak", "yazmama" gibi fiil köklerine olumsuzluk ekleri gelirken, fiilimsi kullanımı doğrudan gerçekleşmez.
Olumsuzluk Ekinin Fiilimsi Oluşturup Oluşturamayacağına Dair Sonuçlar
Sonuç olarak, olumsuzluk eki, fiil köklerine eklenen ve fiilin olumsuz anlamını yaratan bir dil bilgisi ekidir. Bu ek, fiil kökünü doğrudan olumsuzlaştırarak fiilin anlamını değiştirir. Ancak fiilimsi oluşturulmasında yer almaz. Fiilimsi oluşturmak için kullanılan ekler, genellikle fiilin anlamını değiştiren, onu sıfat, zarf veya isim olarak kullanılabilir hale getiren eklerdir. Bu nedenle, olumsuzluk eki fiilimsi oluşturamaz.
Olumsuzluk Ekinin Fiilimsi ile Benzerlik Gösteren Durumlar ve Örnekler
Olumsuzluk eki ve fiilimsi arasındaki farkları anlamak için, fiilimsi ve fiil arasındaki bazı benzerlikleri ele almak faydalı olabilir. Bir fiil cümlede yüklem olabilirken, fiilimsiler de sıfat, zarf veya isim olarak kullanılabilir. Ancak, fiilimsi oluşturulurken fiilin anlamı genellikle değişir. Örneğin, "görmek" fiili "görme" olarak bir fiilimsiye dönüşürken, anlamı hala fiil olarak kalır ancak farklı bir işlev kazanır. Olumsuzluk eki ise yalnızca fiilin anlamını olumsuzlaştırarak dilde başka bir kullanımı sağlamaz.
Başka bir örnek olarak, "gitmek" fiilinden türetilen "gitmeye" fiilimsisi, bir isim gibi kullanılabilirken, "gitmemek" gibi olumsuz bir kullanımda fiilin olumsuzluğu ortaya çıkar, ancak fiilimsi olma durumu gerçekleşmez.
Sonuç ve Değerlendirme
Olumsuzluk eki, fiilin olumsuz hale gelmesini sağlasa da fiilimsi oluşturmakta kullanılmaz. Fiilimsiler, fiilden türetilen ve belirli eklerle oluşan kelimelerdir. Olumsuzluk eki ise fiilin anlamını değiştirmeden yalnızca olumsuzlaştırır. Bu yüzden olumsuzluk ekinin fiilimsi oluşturup oluşturamayacağı sorusunun yanıtı, Türkçe dil bilgisi açısından olumsuz olacaktır. Olumsuzluk ekinin fiilimsilerle karıştırılması, fiil köklerinin türetilmesi ve fiilimsiler arasındaki işlevsel farkların doğru anlaşılması açısından önemlidir.